Ongelofelijk maar waar: ook in een onveilige job kan je werkgeluk vinden
Als Chief Happiness van Tryangle kom ik op heel wat plaatsen waar ik vaak onverwacht de meest inspirerende mensen ontmoet. Zo loop ik in het kader van een inspiratie in het zuiden van grundlich Deutschland een man tegen het lijf waar ik als werkgelukdeskundige een hele vragenlijst voor heb. Hij oefent immers een niet alledaagse job uit. En die brengt hem vaak in uitzonderlijke omstandigheden. Benieuwd? Dat gevoel herken ik!
Aanvankelijk moet ik toch wat moeite doen om een gesprek op gang te brengen. De voormalige militair die voor me zit, weet niet goed wat ik bedoel met “werkgeluk”. Voor hem is het een concept waar hij niet echt mee bezig. Hij zou niet weten of werkgeluk ook in zijn job te vinden is. Hij betwijfelt dan ook luidop of er iets interessant uit ons gesprek kan komen. Ik stel hem gerust en na nog een kleine aanmoediging steekt hij van wal op voorwaarde dat ik zijn naam niet noem in dit artikel. Dat is belangrijk voor zijn veiligheid en die van zijn gezin…
Als voormalig militair werd hij gescout door een headhunter die op zoek was naar straffe kerels die behoorlijk stressbestendig zijn. Zo werd hij, in opdracht van het Duitse leger, technieker bij een gerenommeerde vliegtuigbouwer. Een job waarvoor hij eerst een doorgedreven opleiding moest volgen alvorens wereldwijd uitgestuurd te worden door zijn werkgever voor periodes van telkens een maand lang. De locaties die zijn werkgever voor hem uitkiest, zijn niet van de poes: als hij niet in rebellengebied belandt, dan is het wel in het midden van de vluchtelingenstroom aan de Europese grenzen of in je reinste oorlogsgebied.
“Eergisteren ben ik terug thuisgekomen na een maand in Afghanistan,” steekt hij van wal. “Toen ik vorige week vanuit onze bunker met mijn vrouw belde verstond ik haar vaak niet door de luide knallen van een vuurgevecht vlakbij.” Ik merk dat ik in mijn hoofd de basisvoorwaarden voor werkgeluk overloop. Op vlak van werktevredenheid met veiligheid op kop scoort deze man bijzonder pover. En toch zegt hij gelukkig te zijn met zijn werk.
Hoe dat komt, vraag ik hem, want in mijn opleidingen en ervaringen leer ik steeds hoe je moet kunnen stoelen op een stabiele basis voor werktevredenheid alvorens effectief te kunnen werken aan welzijn, laat staan werkgeluk. “Heel eenvoudig,” antwoordt hij, “door mijn lange periodes van huis, geniet ik ook telkens van flink wat vrije tijd met mijn gezin tijdens de compensatieweken. In die weken thuis moet ik niet werken, maar strijk ik wel mijn rijkelijk loon op en dat maakt me toch wel tot een gelukkige werkmens.” Ik voel onmiddellijk dat er meer achter zijn verhaal zit.
Het werkgeluk dat deze vliegtuigtechnieker beschrijft, heeft veel weg van werktevredenheid. Op zich ook al sterk, maar bijlange niet zo sterk als werkelijk werkgeluk. Of dat rijkelijk loon en die lange periodes thuis hem dan het gelukkigst maken, wil ik weten, waardoor hij tijdens de lange buitenlandse missies rijkhalzend uitkijkt naar het einde van elke opdracht? Het antwoord laat even op zich wachten en kondigt zich aan met een gedecideerde negatie.
Neen, inderdaad, nu hij er even over nadenkt, is het loon en de lange rusttijden tussen twee missies gewoon mooi meegenomen. In zijn vaak niet zo romantische verblijfplaatsen op missie vliegt de tijd. Werkdagen van twaalf uur worden gevolgd door rust in zijn kleine container in de bunker waar hij veilig kan slapen. Die container is meestal uitgerust met een lavabo, tafeltje, bed, televisie en een beveiligde internetconnectie. Niet om iets op Facebook te posten. Een account op dat wereldwijde netwerk is trouwens verboden door zijn werkgever omdat het zou kunnen leiden tot een verhoogd veiligheidsrisico voor hem en zijn gezin. En thuis heeft hij geen gewapende collega’s rond zich…
Of hij een wapen draagt op zijn missies wil ik weten. Een fronsende wenkbrauw en een schuddende ontkenning later verneem ik hoe een wapen leidt tot nog meer onveiligheid. Zij die een wapen dragen, worden het eerst beschoten en een wapen mag je geen seconde uit het oog verliezen. In de bunkers waarin hij verblijft zijn gemeenschappelijke douches. Waar leg je je geweer tijdens het douchen? Hij wil zich over die vraag niet buigen en is dan ook blij dat hij geen wapendracht moet managen.
Laat ons ook niet vergeten dat er heel wat stress komt kijken bij de opdrachten die ze uitvoeren. Elke twee jaar worden ze getraind en getest op stressbestendigheid want dat aspect speelt een doorslaggevende rol in hun veiligheid. Maar, we blijven mensen. In dergelijke stresserende omstandigheden een wapen dragen, verhoogt het risico op een gewapend stressincident en dat wil hun veiligheidsdienst tot het absolute maximum beperken.
Zijn werkgever hecht veel belang aan veiligheid en welzijn op het werk, zowel fysiek als psycho-sociaal. Misschien draagt dat wel bij tot zijn werkgeluk, bedenkt deze inspirerende man luidop. Alhoewel, neen. Zijn werkgeluk zit verscholen in iets heel anders…
Net omdat veiligheid zo belangrijk is, lopen er voldoende gewapende medewerkers rond om hem en zijn collega’s te beschermen. Ze gaan voor elkaar door een vuur – soms letterlijk zelfs. En dat creëert een ijzersterke band.
Opnieuw die alleszeggende stilte en ogen die duidelijk vochtig worden wanneer hij zijn zoekende blik van de tafel tilt en op mij richt: daar zit het fundament van zijn werkgeluk: onvoorwaardelijk vertrouwen. En omvat die band, die naast vertrouwen ook gebaseerd is op kameraadschap, dan het volledige werkgeluk? Voor het grootste deel wel, antwoordt hij, maar een aspect dat ook meespeelt, is de job zelf: hij behoort, samen met zijn collega’s, tot een select kringetje. Zij zijn de enige ter wereld die in staat zijn de job te doen die ze doen, technisch gesproken dan. Door hun job helpen ze hun makkers om op hun beurt hun job te kunnen doen. Het gaat daarbij om de veiligheid van hun collega-vrienden want zonder hun interventie, blijven de militaire vliegtuigen niet in de lucht. En die zorgen voor allerlei taken waardoor mensen in de moeilijkste omstandigheden kunnen overleven en straks hopelijk opnieuw kunnen genieten van het leven.
Ja, nu hij er zo met mij over praat, wordt zijn werkgeluk heel erg helder. Een prachtige glimlach verschijnt op zijn lippen vergezeld van een hartverwarmende “vielen Dank”.